Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh đã có chuyến công du năm ngày
đến Trung Quốc vào tuần trước, gặp gỡ những quan chức quân sự cao cấp
và nhận được những cam kết hỗ trợ từ phía quân đội Trung Quốc.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông nói với Ban Tiếng Khmer của VOA
rằng chuyến thăm đã thành công trong việc giúp hợp tác quân sự giữa hai
nước thậm chí còn chặt chẽ hơn. Mối quan hệ đó thân cận hơn những mối
quan hệ quân sự của Campuchia với Mỹ, ông nói.
Các nhà phân tích nói rằng Phnom Penh có thể sẽ trông cậy ngày càng
nhiều vào sự hỗ trợ của Bắc Kinh vì căng thẳng gia tăng với nước đỡ đầu
cũ của mình, Việt Nam, về những vấn đề biên giới.
Campuchia và Trung Quốc từ lâu đã có quan hệ gần gũi và mối quan hệ
này gần hơn thấy rõ sau năm 2012 khi Campuchia, trên cương vị nước chủ
nhà của Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN, đứng về phía Trung Quốc trong vấn đề
Biển Đông gây tranh cãi. Năm sau, Bắc Kinh cấp cho Phnom Penh khoản vay
195 triệu đôla để mua 12 chiếc máy bay trực thăng quân đội Z-9 của
Trung Quốc. Vào tháng 5 năm nay, Trung Quốc cam kết cung cấp xe tải quân
sự, phụ tùng, thiết bị và hóa chất không xác định.
Thủ tướng Campuchia Hun Sen thường ca ngợi mối quan hệ này. Trong lễ
khánh thành một tuyến đường do Trung Quốc tài trợ tại tỉnh Kampong Som
vào tháng trước, ông nói với một nhóm nông dân rằng quan hệ
Campuchia-Trung Quốc đạt mức cao nhất từ trước tới giờ, và rằng cả hai
nước đang hướng tới một quan hệ đối tác "toàn diện." Ngân quỹ phát triển
của Trung Quốc dành cho Campuchia trong năm 2015 là 140 triệu USD, tăng
lên từ mức 100 triệu đôla vào năm ngoái, ông nói.
Ông Tea Banh đã biện hộ cho mối quan hệ song phương này, nói rằng
viện trợ của Trung Quốc không đi kèm những điều kiện ràng buộc và rằng
Trung Quốc chưa bao giờ can thiệp vào công việc của Campuchia. Ông từ
chối tiết lộ Campuchia sẽ nhận khoản viện trợ bao nhiêu từ chuyến công
du mới nhất của ông.
Trung Quốc được lợi nhiều hơn Campuchia
Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng Trung Quốc đang được lợi
nhiều hơn là Campuchia. Chheang Vannnarith, giáo sư thỉnh giảng tại Đại
học Leeds, cho biết Trung Quốc cần Campuchia là một đối tác trong khu
vực Đông Nam Á, nơi mà sự cạnh tranh đang gia tăng.
Ông nói "khu vực này đầy những cạnh tranh phức tạp" giữa Trung
Quốc-Nhật Bản và Trung Quốc-Mỹ. "Trung Quốc giành Campuchia ở Đông Dương
và khu vực sông Mekong để củng cố không gian ảnh hưởng của họ trong khu
vực châu Á Thái Bình Dương."
Cuối cùng, ông nói rằng Campuchia đang chơi một trò chơi mạo hiểm hơn
so với Trung Quốc. "Khi mà chúng tôi dựa vào Trung Quốc quá nhiều thì
chúng tôi sẽ mất điều được gọi là sự tự quyết trong chính sách đối
ngoại," ông nói.
Paul Chambers, giáo sư tại Đại học Chiang Mai, gọi Trung Quốc là
"siêu cường đang lớn mạnh" sử dụng Campuchia để gây ảnh hưởng với khối
ASEAN, trong điều mà ông mô tả là "chiến tranh lạnh đang phát triển"
giữa Bắc Kinh và Washington.
"Tôi tin rằng ông Hun Sen đã thể hiện mình trong quá khứ và hiện tại
là một người cân bằng rất tốt giữa các nước đồng minh," ông nói. "Ông
Hun Sen sẽ ngày càng hoan nghênh hỗ trợ trong lĩnh vực quốc phòng của
Trung Quốc cho Campuchia."
Duy trì cân bằng trong khu vực
Hugh White, giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học Quốc gia
Australia, nói với VOA Tiếng Khmer rằng sự hợp tác quân sự ngày càng
tăng giữa Campuchia và Trung Quốc sẽ chống lại ảnh hưởng của Mỹ trong
khu vực, trong khi củng cố khả năng quân sự của Campuchia.
"Chúng tôi thấy Mỹ đang cố gắng phát triển quan hệ chặt chẽ hơn với
Việt Nam với chuyến thăm của giới chức cấp cao Việt Nam đến Washington,"
ông nói. "Sự sẵn sàng của Trung Quốc phát triển những mối liên kết quốc
phòng mạnh mẽ hơn với Campuchia là một phần của quá trình này. Tuy
nhiên, tôi nghi ngờ điều này sẽ tiến tới mức biến đổi một cách cơ bản
tình hình quốc phòng hay lĩnh vực quốc phòng của Campuchia."
Chuyến đi hồi tuần trước của ông Tea Banh tới Trung Quốc diễn ra giữa
lúc đang có tranh cãi ngoại giao với Việt Nam về việc xâm phạm biên
giới. Chuyến thăm Bắc Kinh có thể báo hiệu cho Việt Nam rằng "Trung Quốc
có thể sẵn sàng hỗ trợ Campuchia trong cuộc tranh chấp biên giới với
Việt Nam," ông White nói.
Tiêm kích F/A18 Hornet của Hải quân Mỹ trên không phận Biển Đông (ảnh wikipedia)
